Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Zanieczyszczenia powietrza

  "Charakterystyczną formę występowania zanieczyszczeń powietrza stanowi smog - mieszanina aktywnych zanieczyszczeń antropogenicznych, współwystępujących z naturalnymi składnikami powietrza i tworzących w sprzyjających warunkach meteorologicznych toksyczne związki chemiczne o znacznym stężeniu.

  Smog - nazwa mieszaniny zanieczyszczeń atmosferycznych (ang. fog intensified by smoke - mgła wzmocniona przez dym).

  Wyróżnia się smog kwaśny, nazywany także przemysłowym lub smogiem londyńskim, oraz smog fotochemiczny, nazywany także smogiem Los Angeles. Tylko pierwszy z nich, w sensie terminologicznym, ściśle odpowiada pojęciu smogu - rzeczywiście składa się z mgły. Zajmiemy się najpierw smogiem właściwym - londyńskim. Słynna londyńska mgła zawierała znaczne ilości sadzy (niespalonego węgla z węglowodorami) oraz związków siarki, które rozpuszczając się w wodzie zawartej we mgle tworzą siarczany, wskutek czego pH takiej mgły spada, wskazując na odczyn silnie kwasowy."

Źródło : Kożuchowski 2005, Klimatologia i meteorologia

Więcej takich zagadnień omówisz na naszym kursie maturalnym :

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Endogenika

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Trzęsienia Ziemi

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Geolodzy uzupełnili tajemniczą lukę w zapisie trzęsień ziemi w Nepalu

To jak kraksa samochodowa oglądana w zwolnionym tempie - subkontynent indyjski uderza w Eurazję. To za sprawą tej kolizji zachodzącej wzdłuż Wielkiego Uskoku Himalajskiego następuje wypiętrzanie Himalajów. W kwietniu 2015 roku te same siły doprowadziły w Nepalu do trzęsienia ziemi o magnitudzie 7,8. Wstrząs Gorkha, jak go nazwano, zniszczył wiele miejscowości, w tym część stolicy kraju Kathmandu; zginęły tysiące ludzi.

W Nepalu trzęsienia ziemi nie są niczym nowym, jednak w zachodniej części kraju tak silnych trzęsień nie notowano od 1505 roku. Taka „sejsmiczna przerwa” nie zwiastuje niczego dobrego: jeśli naprężenia powstające w skałach po obu stronach uskoku tektonicznego nie są w miarę często rozładowywane, kumulują się, co może się skończyć bardzo silnym, potencjalnie katastrofalnym wstrząsem. „Przerwa trwająca ponad 500 lat oznacza, że w skałach mogło się zebrać mnóstwo energii” - mówi Zakaria Ghazoui, geolog z Institut des Sciences de la Terre w Grenoble. Nagłe uwolnienie się tej energii mogłoby obrócić w perzynę miasto Pokhara, największe w tej części kraju.

Aby sprawdzić, czy taka przerwa sejsmiczna istnieje w tym przypadku, Ghazoui i towarzyszący mu badacze wybrali się nad jezioro Rara znajdujące się w Himalajach w zachodniej części Nepalu. Z dna zbiornika wydobyli rdzenie z uwarstwionymi osadami jeziornymi. Spodziewali się, że w tych osadach zachował się zapis dawnych trzęsień ziemi, podczas których może dochodzić do powstawania podwodnych osuwisk. Wtedy zamiast regularnych warstewek w rdzeniu pojawiają się miejsca „silnie zaburzonego sedymentu” - tłumaczy Ghazoui.

Zespół znalazł w rdzeniu ślady po co najmniej ośmiu osuwiskach, które wystąpiły od 1505 roku i odpowiadały umiarkowanym i silnym trzęsieniom. „Mieliśmy nadzieję, że uda nam się potwierdzić trzęsienie z 1505 roku, a tu czekała nas niespodzianka, bo odkryliśmy wiele innych, późniejszych osuwisk" - mówi Ghazoui. To oznacza, że naprężenia w tym fragmencie uskoku mogą nie być tak duże, jak uważano. "

Źródło : Scientific American, nr 07/2019

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Narodzony zwierząt

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Czy wiesz, że...

Ta niezbyt zróżnicowana fauna dominowała przez ponad 10 mln lat, ale później nastąpiło gwałtowne przyspieszenie. Z zapisu kopalnego wynika, że począwszy od około 560 mln lat temu fauna ediakarańska zaczęła się różnicować i pojawiły się pierwsze ruchliwe istoty, które skolonizowały płytkie morza. Na niektórych skamieniałościach zachowały się ślady żerowania, wskazujące, że już zwierzęta odżywiały się matami glonowymi. Inne zadomowiły się w samych matach i pochłaniały związki odżywcze poprzez swoje ciała. Mniej więcej w tym samym czasie pojawiły się też pierwsze drążone przez zwierzęta korytarze wskazujące, że zaczęło się aktywne żerowanie i przekopywanie osadów.

Przenieśmy się teraz do czasów sprzed 550 mln lat, kiedy to nagle pojawiają się pierwsze skamieniałości z zachowanymi szkieletami zewnętrznymi lub wewnętrznymi, zbudowane zwykle z węglanu wapnia. Od początku były one zróżnicowane pod względem wielkości i kształtów i występowały w tak oddalonych od siebie miejscach, jak Syberia, Brazylia i Namibia. Obecność szkieletów u tylu niespokrewnionych ze sobą grup zwierzęcych, na całym świecie i w jednym czasie, świadczy o globalnym działaniu jakiejś potężnej siły ewolucyjnej. Nie wiemy dokładnie, jaka
to była siła, ale pewnych rzeczy możemy się domyślać. Wytwarzanie szkieletów wymaga dużo energii, więc zwierzęta musiały czerpać z tego jakieś istotne korzyści. Szkielety mogą mieć różne zastosowania, ale najważniejszym z nich jest z pewnością obrona przed drapieżnikami. Choć brak dotąd śladów drapieżników w zapisie kopalnym z tego czasu, wydaje się oczywiste, że tak liczne występowanie szkieletów wiązało się z masowym pojawieniem się - po raz pierwszy w dziejach - zwierząt, które zjadały inne zwierzęta.

Źródło : Scientific American, nr 07/2019

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Bariery lodowe

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Czy wiesz, że...

Na niepokrytych lądolodem obszarach Antarktydy i Grenlandii, w północnej Rosji, w północnej Kanadzie, na Alasce oraz innych obszarach odznaczających się zimnym klimatem występuje warstwa zamarzniętego gruntu, który nie topnieje nawet w ciepłej porze roku. Jest ona nazywana wieloletnią zmarzliną lub marzłocią trwałą. Jej miąższość przekracza niekiedy 1 km.

Bariery lodowe
Lądolód, który spływa z kontynentu do oceanu, nie opiera się o dno, lecz jest unoszony przez wodę. Mimo że fragment lądolodu wystający ponad powierzchnię wody stanowi ok. 1/9 jego objętości, tworzy wielkie lodowe urwisko nazywane barierą lodową. Taki lodowy klif może ciągnąć się przez setki kilometrów i osiągać kilkadziesiąt metrów wysokości.

Jedną z największych i najwyższych barier lodowych (ponad 50 m wysokości) jest Bariera Lodowa Rossa. Bywa ona nazywana bramą Antarktydy.

Źródło : Nowa Era, Oblicza Geografii

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Pochodzenie wód podziemnych

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Ze względu na pochodzenie wody podziemne

dzieli się na:

► infiltracyjne - tworzą się na skutek przesiąkania do ziemi wód opadowych, roztopowych, a także powierzchniowych (rzek i jezior);

► juwenilne - powstają na obszarach aktywnych wulkanicznie na skutek kondensacji pary wodnej zawartej w magmie; mają bardzo wysoką temperaturę i są silnie zmineralizowane; na powierzchnię ziemi wydostają się tylko czasami - mają wtedy postać gejzerów i gorących źródeł;

► kondensacyjne - powstają w wyniku kondensacji pary wodnej na powierzchni ziemi lub w glebie; zwykle nie odgrywają znaczącej roli - jedynie na obszarach suchych, o dużych dobowych wahaniach temperatury powietrza, mogą stanowić do 50% ogólnej ilości wód podziemnych;

► reliktowe - pochodzą z dawnych epok geologicznych; są pozostałością po istniejących niegdyś morzach lub jeziorach; występują na znacznych głębokościach, dlatego nie biorą udziału w cyklu hydrologicznym."

Źródło : Nowa Era, Oblicza Geografii

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Typy genetyczne gór

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Typy genetyczne gór

Ze względu na sposób powstawania wyróżnia się góry fałdowe, góry zrębowe oraz góry wulkaniczne. Na niektórych obszarach występują wszystkie typy gór.

Góry fałdowe
Większość łańcuchów górskich na Ziemi ma budowę fałdową. Fałdowanie osadów morskich tworzących łańcuchy górskie odbywa się w strefach zbieżności płyt litosfery. Osady najpierw gromadzą się na dnie oceanów, a następnie zostają sfałdowane i wypiętrzone.

Powstawanie Himalajów
Najwyższe góry świata - Himalaje - powstały w wyniku kolizji dwóch płyt kontynentalnych: indyjskiej i eurazjatyckiej. W początkowej fazie kolizji osady zgromadzone na płycie oceanicznej znajdującej się między dwiema płytami kontynentalnymi zostały sfałdowane i wypiętrzone. Żadna z płyt kontynentalnych nie uległa jednak subdukcji.

Powstawanie Andów
Andy - najwyższe góry Ameryki Południowej -powstały w wyniku subdukcji płyty oceanicznej (Nazca) pod płytę kontynentalną (południowoamerykańską).W tym procesie osady morskie gromadzone na powierzchni płyty oceanicznej są zdzierane na krawędzi płyty kontynentalnej, a następnie - fałdowane. Podsuwaniu się płyty oceanicznej pod kontynentalną towarzyszą trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów.

Podczas ruchu płyt kontynentalnych na ich krawędziach powstają silne naprężenia powodujące trzęsienia ziemi, lecz nie występują zjawiska wulkaniczne. Górami fałdowymi powstałymi wskutek tego typu kolizji są Alpy i Himalaje z najwyższym szczytem na Ziemi Mount Everestem"

Źródło : Nowa Era, Oblicza Geografii

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Wszechświat

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"ZYCIE JAK W FILMIE?

Mark Watney, w którego w filmie Marsjanin Ridleya Scotta wcielił się Matt Damon, przebywał na powierzchni Czerwonej Planety w skafandrze mało przypominającym dzisiejsze ciężkie pancerze astronautów. Czy ten kombinezon to tylko artystyczna fikcja, czy też zapowiedź rewolucyjnych rozwiązań w kwestii kosmicznych ubiorów?"

Źródło : Świat Wiedzy, 03-04/2019, Kosmos

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Klimat Polski

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Perspektywa zmian klimatu Polski w skali stulecia nie jest dramatyczna.Rozmiary dalszego ocieplenia - jeśli rzeczywiście nastąpią - nie powinny być katastrofalne, chociaż wiemy, że każda nawet niewielka zmiana statystyk klimatologicznych ma swoje konsekwencje dla środowiska i gospodarki. Znamy też stochastyczno-deterministyczny charakter zmiennych klimatycznych oraz różnorodność zdarzeń pogodowych, „ukrywanych” przez średnie klimatyczne. Zachowanie się systemu klimatycznego w przyszłości może przynieść jeszcze wiele niespodziewanych zdarzeń."

Źródło : Kożuchowski 2011, Klimat Polski

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia sakralna

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Na tereny dzisiejszego południowego Meksyku w XIII w. dotarli Aztekowie (Mexicas) i stworzyli potężne imperium ze stolicą w Tenochtitlan, położoną w miejscu dzisiejszego miasta Meksyk. Według znanej legendy indiańskiej, Aztekowie szukali za radą swych kapłanów – wypełniających wolę boga słońca i wojny Huitzilopochtli – odpowiedniego miejsca do osiedlenia się. Po długiej wędrówce, znak rozpoznawczy ‒ orła z wężem w dziobie siedzącego na opuncji, spotkali na jednej z wysepek jeziora Texcoco. Postanowili się więc tu zatrzymać, a na pamiątkę tego wydarzenia ‒ rysunek orła z wężem widnieje w herbie i na fladze współczesnego Meksyku."

Źródło : Geografia w szkole 03/2018

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Ekosystemy 2

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"JAK ZAPOBIEC ATAKOWI? Zamknąć przeciwnika w jednym pomieszczeniu z wężem lub wypuścić całą walizkę gadów na załogę samolotu? Według herpetologa Marka 0’Shea nie przyniesie to raczej spodziewanych efektów. - Węże to bardzo niesolidni zabójcy. Kto chce je wykorzystać jako narzędzie zbrodni, musi wykazać się sporę cierpliwością, gdyż gady te zwykle wolą zaszyć się w jakimś ciemnym kącie. Nawet gdyby doszło do ataku, nie jest on jednoznaczny z wyrokiem śmierci, bo nie każde ukąszenie jadowitego węża jest związane z wprowadzeniem toksyny. Kobra, z którą musi się zmierzyć Indiana Jones w Poszukiwaczach zaginionej arki, woli wręcz uderzać głową zamiast kąsać. Najlepszą ochroną jest zachowanie czujności, solidne buty i unikanie ciemnych
zakątków. - Węże są szczęśliwe, gdy schodzi im się z drogi. Same z siebie nie będą szukać kontaktu- mówi 0’Shea. Straszenie tych zwierząt ogniem, czego próbuje grany przez Harrisona Forda archeolog, to jednak nie najlepszy pomysł: - Węże są zimnokrwiste, więc ciepło prawdopodobnie działałoby na nie wręcz zachęcająco -zaznacza herpetolog.

JAK PRZETRWAĆ? Wysysanie jadu z rany to mit, który w rzeczywistości nie działa. Inny błąd polega na mocnym podwiązywaniu pokąsanych kończyn, co w najgorszym razie może prowadzić do martwicy. Ekspert radzi, by ograniczyć ruchy do absolutnego minimum. - To spowalnia rozprzestrzenianie się toksyny w organizmie. Jeżeli jest taka możliwość,
można zabandażować kończynę, zaczynając od miejsca ukąszenia ku górze. Bandaż powinien być założony ciasno, aby zahamować krążenie limfy, ale nie zbyt mocno, aby umożliwić krążenie krwi. Rękę lub nogę najlepiej unieruchomić za pomocą kawałka drewna. Inhalator z salbutamolem pomoże, jeśli dojdzie do zablokowania dróg oddechowych lub gdy panika wywoła duszności. Większość jadów jest zabójcza dopiero po kilku godzinach, więc osoba ukąszona ma trochę czasu na znalezienie szpitala, w którym lekarze podadzą jej antidotum.

Może się przydać: porządne buty, bandaże, inhalator, opatrunek uciskowy"

Źródło : Świat Wiedzy 01/2019

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Ekosystemy

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"JAK ZAPOBIEC ATAKOWI? Film z Liamem Neesonem pt. Przetrwanie dostąpił wątpliwego zaszczytu: zajmująca się ochroną wilków organizacja International Wolf Center przyznała mu doroczną nagrodę Seat Award za najgorszy wizerunek tego zwierzęcia pokazany w mediach. Uzasadnienie: zachowanie wilków w filmie ma tyle wspólnego z rzeczywistością, co King Kong z prawdziwymi gorylami. Ataki tych drapieżników z rodziny psowatych są tak rzadkie, że w Ameryce Północnej od lat 30. zeszłego wieku udokumentowano zaledwie dwa przypadki śmiertelne.
Dla porównania: krowy zabijają co roku 20 ludzi. Człowiek przez setki lat polował na wilki - zwykle dają one drapaka, zanim zdołamy je w ogóle zobaczyć. Dlaczego więc cieszą się tak złą sławą? - Większość z nas zna złe wilki z opowieści takich, jak te o Czerwonym Kapturku czy trzech świnkach - wyjaśnia John Murtaugh, koordynator z International Wolf Center. - Pozytywne przedstawienia, na przykład z Księgi dżungli lub legendy o Romulusie i Remusie. słabiej przemawiają do wyobraźni. Murtaugh podaje także praktyczny przykład ze swojej pracy: w należącym do organizacji rezerwacie żyją wilki, którym opiekunowie co tydzień przynoszą karmę. Nawet po latach przyzwyczajania się nie pokazują one żadnych oznak obłaskawienia i ukrywają się, gdy tylko człowiek wkroczy na ich teren."

Źródło : Świat Wiedzy 01/2019

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/

Wiedza przekazywana na naszych kursach maturalnych w Krakowie w Eduprofit - Geografia - Antarktyka cz.2

Podstawa programowa z geografii obejmuje różnorodne zagadnienia, które będziesz musiał znać przystępując do efektywnego napisania matury. Oto jedno z nich :

"Opady na Antarktydzie są absolutnym wyjątkiem : w ciągu roku notuje się średnio zaledwie dwa centymetry deszczu lub śniegu - czyli dwa razy mniej niż na Saharze. Niemniej jednak w ciągu setek tysięcy lat przyroda zbudowała z tej wody potężny lądolód o średniej grubości ponad dwóch kilometrów. Jeszcze bardziej ekstremalny klimat panuje w osłoniętych łańcuchami górskimi suchych dolinach Antarktydy"

Źródło : Świat Wiedzy 01/2019

Takie i inne zagadnienia opanujesz na naszych kursach maturalnych w EduProfit w Krakowie:

Więcej na:

https://kursy-maturalne.eduprofit.pl/